COVID-19’UN YARGI ALANINDAKİ SÜRELERE ETKİSİ

Covid-19’un Yargı Alanındaki Sürelere Etkisi
05/01/2021 fpeditor 0 Comments

COVID-19’UN YARGI ALANINDAKİ SÜRELERE ETKİSİ

Tüm dünyayı etkisi altına almış ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından pandemi olarak ilan edilmiş olan COVID-19 salgınının ülkemizde de görülmesi üzerine; başta Sayın Cumhurbaşkanlığı olmak üzere ilgili yetkililer tarafından ekonomik, toplumsal ve kamusal alanda bir takım önlemler alınması yoluna gidilmiştir. Covid-19’un Yargı Alanındaki Sürelere Etkisi birçok alanda değişiklikleri öngörmüştür.

Covid-19 salgınının ülkemizde etkisini göstermeye başladığı 10 Mart 2020 tarihinden itibaren salgının yayılmasının önüne geçebilmek amacıyla; öncelikle toplumsal alanlarda olmak kaydı ile ekonomik ve kamusal faaliyetlerin düzenlenmesi başlanmıştır. Söz konusu kamusal faaliyetlerin içerisine dâhil olan “yargılama faaliyetleri” kapsamında da Sayın Cumhurbaşkanı kararı; HSK kararları ve Yargıtay Kararları çerçevesinde bir dizi önlem alınmıştır. 

Bu kapsamda ilk olarak 26.03.2020 tarihli, 31080 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7226 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un Geçici 1. Maddesi ile salgının yargılama faaliyetleri sırasında meydana getirebileceği aksaklıklar sonucunda yol açacağı hak kayıplarının önüne geçilebilmesi amacıyla; yargılama hukuku alanına dönük bazı tedbirler öngörülmüş ve bu öngörü sonucunda bir takım önlemlere imza atılmıştır.

Yazımızın devamında yargı alanında alınmış olan önlemler ve önlem niteliğinde olan sürelerin durdurulmasına ilişkin geçici madde ile getirilen düzenlemeler hakkında bilgi verilmektedir.

HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU VE USÛL HÜKMÜ İÇEREN DİĞER KANUNLARDAKİ İŞLEMLERE İLİŞKİN ÖNEMLERLER

Covid-19 salgınının ülkemizde etkisi göstermesi üzerine Sayın Cumhurbaşkanlığı olmak üzere ilgili yetkililer tarafından Yargılama Faaliyetlerini kapsayacak şekilde bir takım önlemler alınmıştır. Bu doğrultuda 7226 Sayılı Kanun’un geçici 1. Maddesi ile düzenlenmeler yapılmıştır. İşbu kanunun geçici 1. Maddesinin birinci fıkrasının a bendi kapsamında yapılan düzenlemeler ile; 

  • Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri; hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dâhil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler; 13/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden,
  • 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim tarafından tayin edilen süreler; 13/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden,
  • Arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler 13/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden; 30/4/2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar durdurulmuştur.
Hak Kaybı

İşbu düzenlemeler ile Covid-19’un Yargı Alanındaki Sürelere Etkisi sırasında hak kaybına neden olmasının önüne geçilmesi ile yargılama faaliyetleri sırasında görev almakta olan Yargı Mensupları ile adliye personellerinin salgından en az şekilde etkilenmesi amaçlanmıştır.

7226 sayılı Kanun’un Geçici 1. maddesi ile Cumhurbaşkanı’na, salgının devam etmesi halinde Cumhurbaşkanı Resmî Gazete’de yayımlanacak kararlar ile durma süresini altı ayı geçmemek üzere bir kez uzatabilecek ya da bu döneme ilişkin kapsamı daraltabilecektir.

İşbu hukuki düzenlemeler sonucu alınmış olan kapsamlı tedbirlere rağmen salgının ülkemiz çapındaki etkilerini tedbir için öngörülmüş olan 30/04/2020 tarihinde de göstermeye devam etmesi üzerine Sayın Cumhurbaşkanı’na verilen yetki kapsamında; 30.04.2020 Tarih ve 31114 Sayılı Resmi Gazete ’de yayınlanan 2480 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile durma süresi; 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda öngörülen zorunlu idari başvuru yoluna ilişkin süreler hariç olmak üzere 01.05.2020 (bu tarih dâhil) tarihinden itibaren 15.06.2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar (salgın hastalığın yayılma tehlikesinin daha önce ortadan kalkması halinde yeniden değerlendirilmek üzere) uzatılmıştır.

Buna noktada yukarıda detaylı olarak açıklanmış olan tedbir tarihlerinin 15.06.2020  (bu tarih dahil ) tarihine kadar uzatıldığı; söz konusu tedbirlerin bu tarihe kadar aynı şekilde devam edeceği anlaşılmalıdır.

İCRA VE İFLAS HUKUKUNDAKİ İŞLEMLERE İLİŞKİN ÖNLEMLER

Sayın Cumhurbaşkanı tarafından Covid-19’un ülkemiz çapında yayılmasının önlenmesi ve etkilerinin azaltılması amacıyla alınmış olan tedbirlerin kapsamına; İcra ve İflas Dairelerindeki iş ve işlemler de dâhil edilmiştir. 22/03/2020 Tarihli Resmi Gazetede yayınlanmış olan 2279 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu 330. Maddesi gereğince; İcra ve İflas dairelerindeki tüm icra ve iflas takip işlemlerinin nafaka icra takibine ilişkin olan icra takipleri hariç olmak kaydıyla; 30/04/2020 tarihine kadar durdurulmasına karar verilmiştir.

Akabinde 2279 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının yanı sıra 26.03.2020 tarihli, Gazetede yayımlanan 7226 sayılı Kanun’un Geçici 1. maddesinin birinci fıkrasının b bendinde; İcra ve İflâs Kanunu’nda yer alan yargılamaya ilişkin sürelere ilişkin ayrıca bir düzenleme yapılmıştır. İşbu kanunun geçici 1. Maddesinin birinci fıkrasının b bendi kapsamında yapılan düzenlemeler ile; 

  • 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler;
  • Nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması.
  • İhtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler 22/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden, 30/4/2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar durdurulmuştur.

Bu noktada icra ve iflas takip işlemler hakkındaki düzenlemeler sonucu alınmış olan kapsamlı tedbirlere rağmen salgının ülkemiz çapındaki etkilerini tedbir için öngörülmüş olan; 30/04/2020 tarihinde de göstermeye devam etmesi üzerine 30/04/2020 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmış olan 2480 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun geçici 1. maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen durma süresi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda öngörülen zorunlu idari başvuru yoluna ilişkin süreler hariç, 1/5/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden 15/6/2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar (salgın hastalığın yayılma tehlikesinin daha önce ortadan kalkması halinde yeniden değerlendirilmek üzere) uzatılmıştır.

SÖZ KONUSU ÖNEMLERİN KAPSAMI DIŞINDA KALAN İŞ VE İŞLEMLER

Covid-19’un yargı alanındaki sürelere etkisi söz konusu geçici madde ile; durma kararının kapsamı dışında kalan bazı süreler şu şekilde belirlenmiştir;

  • Suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi için kanunlarda düzenlenen zamanaşımı süreleri.
  • 5271 sayılı Kanunda düzenlenen koruma tedbirlerine ilişkin süreler.
  • 6100 sayılı Kanunda düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlayan işlemlere ilişkin süreler.

TAKİP HUKUKUNA İLİŞKİN DİĞER ÖNEMLİ BAŞLIKLAR İSE;

  • Konkordato mühletinin alacaklı ve borçlu bakımından sonuçları, durma süresince devam edecektir.
  • İcra ve iflas daireleri tarafından mal veya haklara ilişkin olarak ilan edilen satış gününün durma süresi içinde kalması halinde; bu mal veya haklar için durma süresinden sonra yeni bir talep aranmaksızın icra ve iflas dairelerince satış günü verilecektir. Satış ilanı sadece elektronik ortamda yapılacaktır ve ilan için ücret alınmayacaktır.
  • Durma süresi içinde rızaen yapılan ödemeler kabul edilecektir; taraflar biri diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep edebilecektir.

SALGIN SONUCUNDA TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİNDEKİ DÜZENLEME

Salgının ülkemizde etkisini göstermesi üzerine Tüketici Hakem Heyetlerinin faaliyetleri çerçevesinde alınan kararlar ve yapılan işlemlerdeki aksaklıların da önüne geçilmesi amacıyla tedbir amaçlı kararlar alınmıştır. Buna göre 10.04.2020 Tarih ve 31095 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliğine Geçici 3’üncü madde eklenmiş ve geçici 3. Madde kapsamında salgının etkinliğinin azaltılması amacıyla tedbirler alınması amaçlanmıştır.

GEÇİCİ MADDE 3 –

“ (1) COVID-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle; tüketici hakem heyetlerinin çalışma usul ve esaslarına ilişkin olarak doğabilecek hak kayıplarının önlenmesi amacıyla;

a-) 13 üncü maddenin birinci fıkrası uyarınca ayda ikiden az olmamak üzere toplanan tüketici hakem heyetlerinin toplantılarının yapılması bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten;
b) 12. maddenin üçüncü fıkrası uyarınca istenen bilgi ve belgelerin sunulması için verilen süreler, 21. maddenin ikinci fıkrası uyarınca bilirkişilere raporlarını hazırlamaları için verilen süreler ve 25. maddenin birinci fıkrası ile 27. maddenin ikinci fıkrası uyarınca tüketici hakem heyetleri kararlarının taraflara tebliğ edilmesi için belirlenen süreler 13/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden itibaren 30/4/2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar durur. Bu fıkranın (b) bendinde yer verilen süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlar. Bilgi ve belgelerin sunulması için verilen sürelerin bitimine durma süresinin başladığı tarih itibarıyla on beş gün ve daha az kalmış ise, bu süreler durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılır.” şeklindedir.

İşbu tarih, ülkemizde salgının etkilerini 30/04/2020 tarihinde de göstermeye devam etmesi üzerine Cumhurbaşkanı Kararına paralel olarak uzatılmıştır. Buna göre; 02.05.2020 Tarih ve 31115 Sayılı Resmi Gazete yayınlanan Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile, Geçici 3. maddede yer alan 30.04.2020 tarihi, 15.06.2020 olarak değiştirilmiştir.

SALGIN SONUCUNDA ARABULUCULUK DAİRE BAŞKANLIĞI TARAFINDAN YAPILAN DUYURU

Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından yine salgının ülkemizdeki etkilerini azaltılması ve özellikle yayılmasının önlenmesi amacıyla 16.03.2020 tarihli duyurusu ile;

  • Daha önceden başlanmış olup da devam eden arabuluculuk sürecine ilişkin uyuşmazlıklarda tarafların şehir içi ya da şehir dışından olup olmadığına bakılmaksızın telekonferans yönteminin kullanılmasına ağırlık verilmesini,
  • Yeni başlayan arabuluculuk sürecinde ise yasada belirtilen sürelerin sonuna doğru toplantı günü verilerek durumun takip edilmesi ile riskli ve acil durumların devam etmesi halinde tarafların şehir içi ya da şehir dışından olup olmadığına bakılmaksızın telekonferans yönteminin kullanılması hususunda, arabuluculuk görüşmelerinin telekonferans yöntemi ile yapılması gerektiğini ilan etmiştir.

SALGIN SONUCUNDA BİLİRKİŞİ DAİRE BAŞKANLIĞI TARAFINDAN YAPILAN DUYURU

7226 sayılı Kanun ile getirilen düzenleme ve Hakimler Savcılar Kurulu’nun kararı ile duruşmaların ertelenmesi kararıyla birlikte; Bilirkişilik Daire Başkanlığı da salgının etkilerinin azaltılması amacıyla tedbir amaçlı olarak bir takım önlemler almıştır. Buna göre; Bilirkişi Daire Başkanlığı’nca 13/03/2020 – 15/05/2020 tarihleri arasında UYAP Rapor Teslim Kontrolü Uygulaması pasife alınmıştır. Görevlendirilmiş olan bilirkişilerin görevli oldukları dosyalarda raporlarını sunmaları için kendilerine verilen asıl veya ek sürelerin bu tarih aralığına denk gelmesi halinde UYAP Rapor Teslim Kontrolü Uygulamasını çalışmayacağından UYAP veri girişlerinin ve buna ilişkin kontrollerin mezkûr tarihler gözetilerek yapılması gerektiği yönünde karar almıştır.

SALGIN SONUCUNDA SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU TARAFINDA ALINAN KARAR

5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu ‘nun 30. Maddesi kapsamında kurulmuş olan Sigorta Tahkim Komisyonu salgının etkileri sonucunda tedbir amaçlı olarak almış olduğu karar sonucunda;

  • Öncelikle incelenmeleri tamamlanmış ve karar verilmiş olan dosyalara ilişkin kararların 04/05/2020 tarihinden itibaren taraflara bildirilmesine
  • Uyuşmazlık hakem kararlarına karşı Komisyonumuza yapılan itiraz başvurularının elektronik ortamda (e-posta ile) alınmasına
  • Yeni başvuruların alınmasının Covid-19 salgını ile ilgili gelişmeler takip edilerek 15 Mayıs 2020 tarihinden sonra tekrar değerlendirilmesine karar vermiştir.

YARGILAMA FAALİYETLERİ KAPSAMINDA DURAN SÜRELER NE ŞEKİLDE İŞLEMEYE BAŞLAYACAKTIR?

            Yapılmış olan düzenlemeler ve alınmış olan tedbirler kapsamında 7226 sayılı Kanun’un Geçici 1. maddesi çerçevesinde yargılama faaliyetlerine ilişkin duran süreler; durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlayacaktır.

Durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine on beş gün ve daha az kalmış olan süreler; durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılacaktır. 

Durma süresinin başladığı tarih itibarıyla; bitimine on beş günden fazla kalmış olan süreler ise, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren kaldığı yerden devam edecektir. Tablo üzerinde birkaç örnek ile açıklamak gerekirse;

Tebliğ TarihiSüre (Gün)Süre Durma TarihiDurma Tarihine Kadar İşleyen Süre (Gün)Duran Süre Sonu15.06.2020 Sonrası Kalan Süre (Gün)Kalan Süre Sonu15 Gün Uzayan Süre SonuSON TARİH
HUKUK MUHAKEMELERİ
10.03.20201413.03.2020315.06.20201126.06.202030.06.202030.06.2020
25.04.20201413.03.2020015.06.20201429.06.202030.06.202030.06.2020
15.06.20201413.03.2020015.06.20201429.06.202030.06.202030.06.2020
İDARİ YARGILAMA
10.03.20203013.03.2020315.06.20202712.07.202030.06.202012.07.2020
25.04.20203013.03.2020015.06.20203015.07.202030.06.202015.07.2020
15.06.20202013.03.2020015.06.20202005.07.202030.06.202005.07.2020
CEZA MUHAKEMESİ
10.03.2020713.03.2020315.06.2020419.06.202030.06.202030.06.2020
25.04.2020713.03.2020015.06.2020722.06.202030.06.202030.06.2020
15.06.2020713.03.2020015.06.2020722.06.202030.06.202030.06.2020
İCRA VE İFLAS
15.03.20201013.03.2020715.06.2020318.06.202030.06.202030.06.2020
25.04.20201013.03.2020015.06.20201025.06.202030.06.202030.06.2020
15.06.20201013.03.2020015.06.20201025.06.202030.06.202030.06.2020

Saygılarımızla,

Covid-19’un Yargı Alanındaki Sürelere Etkisi

Filiz Erol Hukuk Danışmanlık

Av. Tuğba İŞÇİ

Av. Abdullah YILDIZ

Categories:
Etiketler: , , , ,